‘Ik heb de ziekte van Parkinson en mijn vrouw zegt dat ze mij niet goed kan verstaan’. Met deze introductie komt deze man van 68 jaar met zijn vrouw bij mij op de praktijk. Na thuis een vragenlijst te hebben ingevuld over het spreken, slikken en speekselbeheersing, volgt de intake en het onderzoek. Uit onderzoek blijkt dat het slikken vooralsnog geen problemen oplevert en er is ook geen sprake van speekselverlies. Deze cliënt ondervindt momenteel alleen moeilijkheden in het verstaanbaar spreken.
Hij spreekt binnensmonds, waardoor een deel van wat hij zegt niet verstaan wordt door anderen. Hij merkt dit zelf echter niet op, waardoor hij zichzelf ook niet verbetert. Dit heeft te maken met het feedback-systeem dat door de ziekte van Parkinson aangedaan kan zijn. Iemand in zijn omgeving, zijn gesprekspartner, moet hem vaak vragen ‘Wat zeg je?’. Zowel meneer als zijn vrouw ervaren dit als erg lastig tijdens het voeren van een gesprek, omdat meneer regelmatig moet herhalen wat hij heeft gezegd. Eveneens is dit voor zijn vrouw vervelend omdat zij vaak moet vragen om herhaling. Dit is niet altijd bevorderlijk voor de sfeer in huis.
Tijdens het onderzoek en in de behandeling maak ik beeld- of geluidsopnamen om hem te laten horen hoe de verstaanbaarheid tijdens een gesprek is. Dan hoort hij wel dat het niet duidelijk genoeg is. Deze manier van ‘confronteren’ zorgt voor bewustwording. Dat is, naast intensief behandelen, nodig om spreekgedrag te kunnen veranderen.
Na het onderzoek stellen we samen een behandeldoel op voor een kort intensief traject.
Een voorbeeld van zo’n doel kan zijn: ‘Na dit traject bestel ik zelf weer brood bij de bakker.’ of ‘Na dit traject voer ik een gesprekje met mijn echtgenoot over het nieuws van de dag.’ Om een doel te behalen, probeer ik altijd te zoeken naar een ingang om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de interesses en dagelijkse bezigheden. Mijn cliënt wil graag duidelijk leren spreken tijdens een gesprek met zijn vrouw over de belevenissen van een dag.
In de behandeling wordt er gewerkt met het principe luid en laag. De bewegingen van mensen met de ziekte van Parkinson worden kleiner. Zo ook de bewegingen van de spieren die nodig zijn voor het spreken. Door te oefenen met luid en laag, vergroot je de bewegingen van de betreffende spieren op een ontspannen manier. Dit principe wordt op verschillende niveaus toegepast, waarbij de moeilijkheidsgraad wordt opgebouwd. Beginnend bij het oefenen van reeksen tot een verstaanbaar gesprek voeren. Hiertussen zit nog een aantal niveaus om geleidelijk tot het hoogst haalbare niveau te komen, waarbij de hulpvraag en het behandeldoel leidend zijn.
Tijdens een behandeling hoor ik vaak leuke en verrassende reacties: ‘ik wist niet dat ik dit nog kon’, ‘mijn man kan mij weer goed verstaan’ tot ‘hij kan zelf weer bellen met onze oude buurman’. Als aan het eind van het traject blijkt dat het doel is behaald, ben ik blij dat ik hier een bijdrage aan heb kunnen leveren.
Sinds dit jaar ben ik aangesloten bij ParkinsonNet. Dit is een landelijk netwerk waar zorgverleners aangesloten zijn, die gespecialiseerd zijn in onderzoek en behandeling van mensen met Parkinson. In dit netwerk zitten onder andere neurologen, logopedisten, fysiotherapeuten, ergotherapeuten, diëtisten en parkinsonverpleegkundigen. Ik vind het een meerwaarde om deel uit te maken van een groter netwerk en daardoor ook te kunnen overleggen met collega’s van verschillende disciplines. Op deze manier kunnen we het beste aansluiten op de behoefte en wensen van de cliënt en zijn omgeving.
Meer informatie? Klik dan hier: Wat kan een logopedist betekenen voor mensen met Parkinson?